Τί είναι τα εφέ UV, γνωστά και ως «Black Light Theater»;
Του Dr. Tadeusz Krzeszowiak – Διπλωματούχος Μηχανικός, Βιέννη
- Bασίζονται στην αρχή του φθορισμού, ενός φαινομένου φωταύγειας χωρίς απομένουσα λάμψη (αγγλ. afterglow). Πρόκειται για την αυθόρμητη εκπομπή φωτός που ακολουθεί αμέσως μετά την διέγερση μιας ουσίας με UV.
- Γενικά, κατά τη διαδικασία του φθορισμού, η ακτινοβολία UVA με μικρό μήκος κύματος αλλά μεγάλη ενέργεια μετακινείται στο ορατό φάσμα με μεγάλο μήκος κύματος αλλά λιγότερη ενέργεια, δηλ. στο φως μιας ουσίας με ειδική χημική σύνθεση (χρώματα UV). Αυτή είναι η βασική ιδέα του Νόμου του Stokes (φυσικός Sir George Stokes – 1852), γνωστού και ως μετάβαση του Stokes, δηλ. ότι το φως που εκπέμπει μια φθορίζουσα ουσία έχει μεγαλύτερο μήκος κύματος από την ακτινοβολία UV που το απορροφά και έτσι δημιουργείται φθορισμός.
- Ένα φθορίζον χρώμα χαρακτηρίζεται από τρεις φασματικές καμπύλες. Η πρώτη είναι η κανονική καμπύλη ύφεσης, γνωστή και ως παθητική καμπύλη ύφεσης. Μέρος της ακτινοβολίας, ανάλογα με το μήκος κύματος που έχει, αντανακλάται με λιγότερη ή μεγαλύτερη ένταση και η καμπύλη αυτή καθορίζει τη μη φθορίζουσα ποιότητα της ουσίας. Η ενεργητική καμπύλη εκπομπής που ευθύνεται για την ικανότητα της ουσίας να φωτοβολεί ενώνεται με την παθητική καμπύλη ύφεσης. Το ύψος της καμπύλης εκπομπής καθορίζεται από την ένταση της φασματικής ακτινοβολίας που έχει η πηγή ακτινοβολίας στην περιοχή της διέγερσης. Η τρίτη φασματική καμπύλη ονομάζεται καμπύλη διέγερσης και σε αυτήν αντιδρά η φθορίζουσα ουσία. Ο συνδυασμός της παθητικής καμπύλης ύφεσης και της ενεργητικής καμπύλης εκπομπής δημιουργεί την πραγματική καμπύλη ύφεσης.
O Φθορισμός με απλά λόγια.
Τα μόρια και τα ηλεκτρόνια των ενεργών ιχνοστοιχείων που περιέχονται στα φωτοβόλα χρώματα διεγείρονται ενεργειακά, απορροφώντας την ενέργεια. Όταν επιστρέφουν στη βασική τους κατάσταση, – ή για να είμαστε πιο ακριβείς, όταν τα ηλεκτρόνια σθένους που ανέβηκαν σε ταινίες σθένους μεγαλύτερης κβαντικής κατάστασης κατέβουν στις αρχικές ταινίες τους- , τότε μπορούν να φωτοβολούν μόνα τους. Εκπέμπεται ενέργεια υπό τη μορφή μιας συχνότητας που καθορίζεται από φωτόνια (δηλ. ένα συγκεκριμένο χρώμα).
Στην περίπτωση των φθοριζόντων χρωμάτων που χρησιμοποιούνται στο θέατρο, η ακτινοβολία διέγερσης του υλικού βρίσκεται στο υπεριώδες, ακίνδυνο (εφόσον χρησιμοποιηθεί σωστά) φάσμα UVA, με μήκη κύματος 365/366 nm (γραμμές υδραργύρου), δηλ. πολύ κοντά στην αρχή του ορατού φάσματος των 380 nm. Στις πρακτικές εφαρμογές, οι προβολείς UVA είναι λαμπτήρες εκκένωσης υψηλής πίεσης με ειδικά πιστόνια εξοπλισμένα με γυαλί Wood ή λυχνίες UVA (υδράργυρος χαμηλής πίεσης) σε μορφή σωλήνα με φωτεινό υλικό από πυριτικό βάριο.
Για να αξιοποιήσετε στο μέγιστο βαθμό τα εφέ UV, η σκηνή πρέπει να έχει μαύρο χρώμα, για να απορροφάται η διάθλαση του φωτός και να διασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή οπτική αντίθεση.
Πώς χρησιμοποιούνται τα UV Colors στο Θέατρο
Ιδανικά, πρέπει να ικανοποιούνται οι εξής προϋποθέσεις για να εκμεταλλευτείτε τα εφέ των φθοριζόντων χρωμάτων στη σκηνή:
- Οι προβολείς UV πρέπει να τοποθετηθούν κατά μήκος της ράμπας της σκηνής, στα υπερώα και την αριστερή και δεξιά πλευρά των κουρτινών, με κατά το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετρία. Αν χρειάζεται, μπορείτε να τοποθετήσετε και άλλους προβολείς με τον ίδιο τρόπο μέσα στη σκηνή. Έτσι, τα φθορίζοντα αντικείμενα θα φωτίζονται ομοιόμορφα από όλες τις πλευρές, εκτός από το πίσω μέρος της σκηνής, μια περιοχή που δεν είναι σημαντική για το κοινό. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι τα αντικείμενα φωτίζονται με ισόποση ένταση για το κοινό από όλες τις πλευρές.
- Ολόκληρη η σκηνή (κουρτίνες, πάτωμα, υπερώα και ο πίσω τοίχος) πρέπει να καλύπτονται με υλικό που απορροφά πλήρως το φως. Για τον σκοπό αυτό ενδείκνυνται τα υλικά που δεν είναι φθορίζοντα, όπως το μαύρο βελούδο ή το βελουτέ ύφασμα. Το μαύρο υλικό απορροφά ουσιαστικά τη μονοχρωματική ακτινοβολία στο ορατό φάσμα και έτσι δεν αντανακλά την ακτινοβολία. Έτσι, η σκηνή μοιάζει με έναν μαύρο και απύθμενο χώρο στον οποίο οι οπτασίες που δημιουργούνται με UV ακτινοβολία φαίνονται σαν να αιωρούνται πάνω από τη σκηνή και τα βάθη της.
- Η σκηνή δεν πρέπει να φωτίζεται με συμβατικούς προβολείς. Ο κοινός φωτισμός εδώ θα φαίνεται σαν διάχυτο φως και θα μειώσει την απαραίτητη αντίθεση σε τέτοιο βαθμό που θα χαθεί η ένταση των εφέ που δημιουργούνται με UV ακτινοβολία.
Πηγή: Prof. Dipl.-Ing. Dr. Tadeusz KRZESZOWIAK / Βιέννη «Fluorenzfarben für das Theater» [Φθορίζοντα Χρώματα για το Θέατρο], Maske und Kothurn [Μάσκα και Κόθορνοι], Internationale Beiträge zur Theaterwissenschaft, Heft 2-4, 42 Jhg., S. 165-168 [Διεθνές φόρουμ για μελέτες που αφορούν την τέχνη/επιστήμη του Θεάτρου, Τεύχη 2-4, τόμος 42, σελ. 165-168] gr.pinterest.com/kryolanofficial/kryolancalendar2015-destination-golden-gate-bridge/
Paul James Merchant – Make-up Artist and the Kryolan Pro Team were on a power trip when they completed this electrifying body art look using our AQUACOLOR UV-DAYGLOW range.
Photo: Chris Davis.
Δεν Υπάρχουν Σχόλια